85 жэлэй хугасаа соо Буряад драмын театрта хэды олон бэлигтэй артистнууд театрай урлагта үнэн сэхээр алба хээб даа. Буряад Уласай габьяата артистнууд Болод, Жаажан Динганорбоевтон энэ жэлдэ зохёохы ажалайнгаа 15 жэлэй ой тэмдэглээ. Залуу бүлэ үшөө оюутан ябахадаа гэрлэжэ, сугтаа һургуулияа дүүргэжэ, хамта ажаллана гээшэ. Энэ хабар бэлигтэй артистнууд түрүүшынхиеэ зохёохы ажалайнгаа үдэшэ үнгэргөө бэлэй. Театрта харагшад ехэ олоороо ерээ, нэгэшье сүлөө һуудал байгаагүй. Халуун альга ташалганууд, баярай нулимса һэмээхэн аршалга, сэдьхэлээ ханалга ... Эдэ бүгэдэ Динганорбоевтоной хүн зондо хүндэтэй, тэдэнэй дуратай артистнууд байһыень гэршэлээ бэшэ гү? 

Болод

Болод Согто-Хангил нютагайнгаа дунда һургуулиин 9-дэхи ангида hуража байхадаа, уран һайханай харалгануудта хабаадажа эхилээ бэлэй. Дуу дуулаха, хатарха, шүлэг уншаха бэлигыень нютагай соёлой байшангай уран һайханай талые хүтэлбэрилэгшэ Баярма Базаргуруевна анхараа ха. Бадма Гомбожапов нагасынгаа уран дарха хэхые багаһаа хаража, элдэб түмэрөөр, үнгэтэ бодосуудаар уран бүтээлнүүдые дархалдаг хүн болохые хүсэдэг байгаа. Сугтаа һурадаг нүхэр хүбүүнэйнь абга Якутск хотодо далайгаар тамаралгын һургуулида ерэхыень хоюуландань дурадхаһан байгаа. Уhан далайн онгосын капитаншье болохо хүсэлтэй ябатарнь, нэгэ ушар саашанхи замыень шиидхээ бэлэй (тэрэ нүхэрынь мүнөө Якутскда теплоходой капитан болонхой). Болод Агынгаа сониндо “Буряад драмын театр Зүүн Сибириин соёлой дээдэ һургуулида театрай артистын мэргэжэлээр оюутадые шэлэн абажа байна” гэһэн мэдээсэл уншажархиба. Соёлой байшангай уран һайханай талаар мэргэжэлтэ Баярма Шойдокова дары түргэн Болодые бэлдэһэн байна.

- Би тиихэдэ хайшан гээд нохой, миисгэй болон бусад амитадай абяа дууряажа, наадажа болохоб гэжэ мэдэхэшьегүй байгааб. Агын соёлой байшан соо 100-гаад хүбүүд, басагад мэргэжэлэй талаар шадабариин шалгалта гараа бэлэйбди. Тиигэжэ шэлэгдэһэн зон Улаан- Үдэ ошожо, бусад шалгалтануудые тушаагаа һэмди, - гэжэ Болод хөөрэнэ.

Табан жэлэй туршада Зүүн Сибириин соёлой дээдэ һургуулида һураха үедөө тэдэнэй бүлэг “Үлеэн басагад”, “Гамлет”, “Васса Железнова” болон бусад хэдэн зүжэгүүдые табиһан байна. Дээдэ һургуулияа дүүргээд, үглөөдэрынь лэ “Үлеэн басагад” гэжэ зүжэгөө харуулхаяа Эрхүү можо гастрольдо гараа һэн. Тэрэл жэлдээ Сэнгын Эрдэниин “Хойто наһандаа уулзахабди” гэһэн зүжэгтэ гол рольнуудые наадахаар Болод Жаажан хоёр оруулагдаа. Түрүүн Саяна Цыдыпова Зоригто Ринчинов хоёр наададаг байгаа.

- Роль бүхэн бултал шухала байдаг. Энээхэн багахан дүрэ тиигэд гээд наадахаб, харин удаадахи роль ондоохоноор, һайнаар наадахаб гэжэ байдаггүй. Ехэ, багашье рольдо артист адли тэгшээр, харюусалгатайгаар хандаха ёһотой, - гэжэ Болод тэмдэглэнэ.

Болод театрта ажаллахаяа ерэхэдээ, Буряадай суута артистнууд Георгий Бутуханов, Цыден Цырендоржиев, Дамба-Дугар Бочиктоев, Михаил Елбонов, Чингис Гуруев гэгшэдтэй нэгэ гримёрнодо тудалдаа. Аха захатан залуу хүбүүндэ ходол туһатай зүбшэлнүүдые үгэдэг, дэмжэдэг байгаа.

- Мүнөөшье болотор туһалжал байдаг аха нүхэднай. Арбан табан жэл ажаллаад байхадаа, бүхы юумэ мэдэхэ, шадаха болошооб гэхын аргагүй ха юм даа. Дүршэл ехэтэй нүхэдэй хажуу тээһээ намай хараад, алдуу эндүүнүүдыем хэлэхэдэнь, һайн байдаг. Тайзан дээрэ гараха бүхэндөө һургуули гаранабди, - гэжэ Болод хөөрэбэ. 

Жаажан

Жаажан гэжэ одоо хоморой нэрэтэй, иимэ һайхан басагахан багша болохо гэжэ һанажа ябаа. Юундэб гэхэдэ, дунда һургуулида hурахадань, буряад хэлэнэй багша Эрдэни Дашинимаевич Дарибазаров шабинараа буряад хэлэндэ, уран зохёолдо дуратайгаар хүмүүжүүлдэг hэн. Тиигэжэ басаган буряад хэлэ, ёhо заншал, уран зохёол шэнжэлжэ, үхибүүдтэ буряад хэлэ заадаг багша болохол гэжэ хүсэлтэй болоо бэлэй. Теэд нэгэтэ бүлэ эгэшэнь болохо Баярма Хоца Намсараевай нэрэмжэтэ Буряад драмын театрай артист болоод, Хэжэнгэ аймагтаа гастрольдо ерэбэ. Баярма Жалцанова эгэшэеэ дахаад, театрай зүжэгшэдтэй аймагай бүхы һуурин тосхонуудаар Жаажан ябалсаһан байгаа. Зүжэгшэдэй хүхюун дорюун зан абари, тайзан дээрэ наадахыень хараад, артист гээшэ ямар гоё ажал гээшэб гэжэ ехэтэ һайхашаагаа һэн. 

Сагшье түргэн үнгэржэ, дунда һургуулияа дүүргэжэ, хаана һурахаб, хэн болохоб, ажабайдалай али харгы шэлэхэ гээшэб гэһэн орёохон асуудалнууд гараа һааб даа. Гэнтэ эжынь: “Баярма абгайдаа ошыш даа, Улаан-Үдэ. Буряад драмын театр артистнуудые бэлдэхэ гэжэ байна”, - гээ бэлэй. «Теэд яахаб, туршахал гүби даа»,- гэжэ басаган шиидээд лэ, хото ерэжэ, шалгалтануудые дабажа, Зүүн Сибириин соёлой дээдэ һургуулиин буряад студиин оюутан болоо һэн. 

- Буряад ороной бүхы аймагуудһаа шахуу, Агаһаашье ехэ олон хүбүүд, басагад ерээ бэлэй. Тэдэнhээ 25 оюутадые шэлэжэ абаа һэн. Табан жэлэй туршада hурахадаа, зариман һургуулияа орхёо, хоёрдохи ангида һуража байхадамнай, үшөө табан басагадые абаһан юм. Тиигэжэ дээдэ һургуули 19 хүн дүүргээ һэмди, - гэжэ Жаажан хөөрэнэ. 

Үнгэрһэн зуун жэлэй хүндэ хүшэр 90-ээд онуудта мүнгэ зөөриин талаар бэрхэтэй байhаниинь мэдээжэ. Тиимэhээ Санкт-Петербург, Владивосток эльгээжэ, мэргэжэлтэ артистнуудые бэлдэхэ гээшэ орёо байгаа, ушар тиимэhээ нютаг дээрээ тус мэргэжэлээр оюутадые һургаха тухай шиидхэбэри абтажа, Зүүн Сибириин соёлой дээдэ һургуулида буряад студи байгуулагдаһан юм. Энэ хэрэг Буряадай соёл хүгжөөлгэдэ горитойхон хубитаяа оруулһан Майдари Жапхандаевай үүсхэлээр бэелүүлэгдээ гээшэ. Тэрэл жэлдэ буряад циркын артистнууд болохо оюутад һуража эхилээ бэлэй. 

Жаажан гурбадахи курсда һуража байхадаа, “Үлеэн басагад” зүжэгтэ наадаа һэн. Буряад студиин дипломно хүдэлмэри – Максим Горькиин “Васса Железнова” зүжэгтэ Наталиин роль Жаажан наадаа. Энэ орёо роль наадахадань, эдирхэн басаганда хэсүүшэг байгаа. Хүн зоной харахада, ехэ һүзэгтэй, сэбэр сэхэ һанаатай хэбэртэй, зүгөөр досоогоо ехэ муу һанаатай, мүнгэн, зөөридэ обтой, худал хуурмаг үгэтэй, муу муухай ябадалтай эхэнэр...

- Ажабайдал хүсэд мэдэхэгүй, үшөөл гэнэн залуу ябахадамни, энэ эхэнэрэй роль намда тиимэ тааруу бэшэ hэн. Хайшан гээд хоёр нюуртай ябаха юм, яагаад иимэ муухай сэдьхэлтэй хүн байдаг юм гэжэ ехэ гайхаа һэм. Би хэзээдэшье иимэ мэхэ гохотой, муу ябадал хэхэгүйб гэжэ һанаа бэлэйб, - гэжэ артистка хөөрэнэ. 

Жаажан элдэб рольнуудые наададаг. Балжан хатанһаа эхилээд, хүүгэдтэ зорюулагдаһан онтохонуудай эхэнэрнүүд хүрэтэр. «Үльгэртэ наадаха гээшэ тон харюусалгатай юм. Үхибүүдые мэхэлжэ шадахагүйш, тиимэһээ баһал үнэн зүрхэнһөө, тон һайнаар наадаха хэрэгтэй», - гэжэ тэрэ тэмдэглэнэ. 

Аялга һайхан дуутай Жаажан Болод хоёр зүжэгтэ наадахаhаа гадна дуу дуулажа, хүн зониие баясуулдаг. Тэдэ хоёр имагтал дээдэ һургуулида һуража байхадаа, дуу дуулаха шадабаритайгаа ойлгоhон юм. Дуунай хэдэн клип буулгаһан. Уран һайханай кинодо тоглодог.

- Минии үүринэр мүнөө гайхадаг: “Ши юундэ һургуулида һурахадаа, дуу дууладаггүй һэмши?”- гэлсэдэг. Саян Цыдыпович Эржена Зугдаровна Жамбаловтанай хамта дуулахые hайшаажа, бидэ баһа хоюулаа сугтаа дууладаг болоо хабди, - гэжэ Жаажан энеэнэ. 

Зүжэгшэдэй гэр бүлэ 

Динганорбоевтон гурбан хүүгэдтэй. Тэдэнэрынь булта уһан буряад хэлэтэй. Мүнөө сагта хотодо үндыһэн үхибүүдэй иимэ һайнаар буряадаар дуугархань үсөөхэн лэ ушар. Ородоор дуугархадань, эжынь «би таанарые ойлгоногүйб» гэдэг ха, тиигэжэ тэдэнь буряадаар лэ дуугардаг. 

- Артистнуудай бүлэ ха юмбибди даа, ходол сүлөөгүй байхаш. Амаралтын эхилхэдэл, Ага, Хэжэнгэ гэртэхиндээ хүүгэдээ эльгээхэш. Хэрбэеэ манай эжы абанарай хамһалсаагүй һаань, сугтаа театрта ажаллажа шадаха байгаа гүбди – бү мэдэе, - гэжэ Жаажан хэлэнэ. 

Аба эжыгээ дахажа, театр соо бүхы сагаа үнгэргэһөөр байтараа, үхибүүдынь өөһэдөөшье тайзан дээрэ гарадаг, эдир зүжэгшэд болонхой. Ехэ хүбүүн Юндэн олон рольдо наадаа, яhала дүршэлтэй боложо байна. 

- Би хүүгэдээ артистнууд болгохогүйб гэжэ һанадаг һэм. Багаханууд байхадаа, доктор болохобди гэлсэдэг һэн. Мүнөө тайзан дээрэ гарадаг болоhоор, артист болохо хүсэлтэй гээшэ гү даа гэжэ тухайлнаб. Теэд үшөөл баганууд байнал даа. Хэншье болохомни гэхэдэнь, арсажа, хорижо байхагүй гүбди даа, - гэжэ Болод хэлэнэ. 

Бэлигтэй гэр бүлые зохёохы ажалайнь 15 жэлэйнь ойн баяраар амаршалаад, саашадаа үшөө олон-олон үндэр амжалтануудые, элдэб hонин дүрэнүүдые тайзан дээрээ бэелүүлхыень хүсэе.