Апрелиин 2-3-най үдэрнүүдтэ Хоца Намсараевай нэрэмжэтэ Гүрэнэй Буряад драмын театрай тайзан дээрэ дэлхэйн классикын  үшөө нэгэ бүтээл табигдаба.

“Һүүлэй үедэ Буряад драмын театр ганса дуу, шуу болошоо, хэзээ юрын зүжэгүүдээ табидаг болохо юм” гэһэн үгэнүүдые олон лэ дахин  танилнуудһаашье, нүхэдһөөшье, юрын хүн зонһоошье дуулаһан байнаб. Зарим нэгэниинь: “Ай даа, буряад хэлэмнай хэсүү байдалда ороол байна. Мүнөөнэй залуушуул түрэл хэлэеэ мэдэхэеэ болиходонь ядаад, дуу, хүгжэмтэ зүжэг нааданууд табигданал ха”,- гэжэшье хэлээд үзэдэг юм. Харин энэ һая табигдаһан “Ромео Джульеттэ хоёр” гэһэн зүжэгые ехэл анхаралтай хараад, сэдьхэлээ ханаажа, бүхы зондо: “Үгы даа, буряад хэлэмнай бүхэшөөгүй! Буряад драмын театртамнай залуу артистнар буряад хэлэеэ мэдэнэ, хэлэеэ хүгжөөхые оролдоно, иимэ бэлигтэй халаан ерээд байна”,- гэжэ мэдүүлхэ хүсэлтэйб!

Джульеттын роль наадаһан Ольга Ранжилова Буряад драмын театрай харагшадта бэлиг шадабарияа харуулжа,  зүжэгүүдтэ наадажа, өөрыгөө мэдүүлһэн хүн гээшэ. Харин Ромеогой роль наадагша Зоригто Цыбенжапов жэнхэни һайхан буряад хэлэеэ,  артистын бэлиг шадабари, гүн сэдьхэлэй зүб мүрэй хүмүүжэл эгээл зохидхоноор харуулжа шадаа. Энэ роль Зоригтын  зохёохы ажалай үндэр харгын дугы боложо үгэхэл байха.

Агууехэ Шекспирэй бүтээлнүүд ямаршье үе сагта нэгэшье удхаяа алдадаггүй ха юм даа. Залуу найруулагша Сойжин Жамбалова манай энэ эршэм хүлгөөтэй үе сагта ганса өөһэдыгөө хараад лэ ябаха бэшэ, харин хэлэһэн үгэмнай, үйлэдэһэн хэрэгнай хойшолонтой байдаг гэжэ уран һайханаар харуулжа шадаа.

Джульеттын эсэгэ Капулетти басагандаа занажа, зандаржа байхадаа, үхибүүн тухайгаа һанаата болоно бэшэ, харин гансал өөрынгөө огсом бардам байдал хамгаална бшуу.

1594-1595 онуудта зохёогдоһон энэ бүтээл мүнөө сагай ажаһуудал, хүн зоной харилсаан нэгэшье ондоо болоогүй, тэрэл зандаа гэжэ гэршэлнэ. Энэ зүжэг театр бүхэн табихые оролдодог, найруулагша бүхэнэй өөһэдын харасаар өөрын удха харагшад ойлгожо абадаг.

Харин манай Буряад драмын театрта иимэ бүтээл табиһанда уран шүлэгшэн, оршуулагша Николай Шабаевай мэргэн хурса шүлэг хэлэнэй нүлөө ехэ.

-Шекспирые бэшэ, Пастернагые оршуулааб. Өөрөө шүлэгэй нюуса мэдэхэ байхадамни, оршуулхада, оройдоошье хүшэр байгаагүй,-гэжэ Николай Чимитович хөөрөө бэлэй.

Залуу найруулагша Сойжин Жамбалова энэ зүжэгэй түгэсхэлдэ аяар табан үхибүүдэй ами наһанһаа халиһые харуулба. Тиигэжэ ганса инаг хоёрой харилсаан бэшэ, харин хоёр угай зүрилдөөн. Теэд эдэ залуушуул хоёр уг гарбалай тоосолдоон, тэмсэл юунһээшье эхилһыень мэдэнэгүй, Монтекки, Капулетти хоёршье өөһэдөө юунһээ эхилһыень мартаа ёһотой. Тиигэжэ найруулагша харуулхадаа, хоёр угай зүрилдөөнһөө хохидолдо ороһон эдиршүүл огтолон, оройдоошье зэмэтэй бэшэ. Энэ зүрилдөөн манай Буряад орондошье байгаа бэзэ. Энэ тэрэнэй хүбүүндэ хадамда гарахагүйш, тэрэ айлһаа басага һамга абахагүйш гэжэ байгаад, гэмэрэн хараажа, үхибүүдэй хуби заяа һэлгүүлхэ ушарнууд али хаанашье байдаг лэ. Иигэжэ харуулхадаа, Сойжин Жамбалова үйлэ хэрэгүүдэйнгээ эхиндэ нэн түрүүн үхибүүд тухай бодомжолыт даа, үхибүүдтээ үшөө ехэ анхарал табидаг байгыт даа гэжэ түрэлхидтэ, ехэшүүлдэ хэлэнэл ха даа. Хайша хэрэг хандаһанаймнай үйлын үрэ - зэрлиг нохойнууд үхибүүдыемнай таһар татана, үхибүүд гэрэй подъезд соо дааража хононо, үлэн хооһон ябана, этэгээд золигуудһаа хохидоно бшуу.

Нэгэдэхи актда залуу найруулагшын ажал гэжэ мэдэрхээр байгаа. Шанга гэгшын хүгжэм, наяраан, түерээн, артистнарай түбэрөөн, хашхараан. Эдэ бүгэдэ мүнөө үеын искусствын шэнэ оньһото хүдэлөөнэй үзэгдэлнүүд хаш, театральна шэнжэлэгшэ бэшэ аад, энээн тухай хэлэхэнь хэсүү. Зүгөөр, хоёрдохи актда тоб гээд, ехэл зохидхоноор, уран һайханаар, нэгэшье үлүү, нюдэ, шэхэндэ һаалта болохо юумэн байгаагүй. Эндэ Ромеогой тэмсэл, Джульеттын сэдьхэлэй хүдэлөөн харагша бүхэндэ өөрынгөө сэдьхэлэй хүбшэргэй соогуур гаргаха забда болоол даа. Теэд эндэ юундэб даа, Бенволио шэнгеэр гүйжэ ошоод, эдэ табан үхибүүдые үрзэгэнүүлэн татажа, хүл дээрэнь бодхоожо, амиды гол оруулха дуран эзэлүүдгүй хүрэшоо.
 
Автор: Цырегма Самипилова, ИД "Буряад үнэн"