Хоца Намсараевай нэрэмжэтэ Буряадай академическэ драмын театрай бүлгэм арба гаран үе зүжэгшэдһээ бүридэдэг. Санкт-Петербургын театрай дээдэ һургуулиин дүрбэдэхи буряад студи тус һургуулияа дүүргэһөөр 10 жэл болобо.
2006 ондо зуу гаран залуушуулай дундаһаа буряад арадай ажаһуугаа олон нютагуудһаа 11 эгээл абьяастай, бэрхэ хүбүүд басагад тус студида шэлэн абтагдаа һэн. Тэдэниие тоолон нэрлэбэл, Агаһаа - Зорикто Цыбендоржиев, Ивалгаһаа - Лосолма Бальжинимаева, Зэдэһээ - Дашинима Доржиев ба Ольга Ранжилова, Яруунаһаа – Чимит Дондоков, Түнхэнһөө - Солбон Ендонов ба Ада Ошорова, Хяагтаһаа - Дмитрий Дылыков, Хурамхаанһаа - Булат Самбилов, Баир Протасов ба Людмила Тугутова гэгшэд.
Табан жэлэй турша соо театрай дээдэ һургуули шудалжа, дээдэ мэргэжэл оложо, 2011 оной зуниинь нютагаа бусаһан түүхэтэй. Арбан жэл соо Буряад драмын театрай тайзан дээрэ урлажа ябахадаа, эршэ түгэс наадажа, бултанайнь рольнуудай абдар жэлһээ жэлдэ баяжажа байна гэхэдэ алдуу болохогүй
Мүнөөдэрэй зураглалаймнай гол герой - Людмила Тугутова, тус студиие түгэсхэгшэ зүжэгшэн.
Людмилын ошохонуудаар сасаржа байһан урихан энеэбхилыень харахадаа, досоошни гансата дорюун байдал тогтошохо. Хөөрэлдөөнэй саг гаргажа, уулзалгымнай зугаа ехэ дулаан оршон соо үнгэрбэ.
Нагасанаршье, абганаршье талаһаа үндэр хада уула түшэлгэнүүдтэй үзэсхэлэнтэ һайхан Түнхэн ба Хурамхаан хоёрой дунда үндыһэн буряад басаган Людмила. Хэрэн нютагта түрэһэн гэжэ үнэмшэлгэ данса соонь бэшээтэйшье һаа, тоонто нютаг Хурамхаан гээд тоолоно. Багадаа Түнхэнэй Хужар тосхон руу теэбэй таабайдаа айлшалдаг һэм гээд дурасхана.
- Людмила, Та зүжэгшэн болохоб гэһэн хүсэл бодолтой байгаа гүт?
- Театрай зүжэгшэн болошохоб гэжэ арай бодоогүй ябааб. Багаһаа хатаршан лэ болохо хүсэлтэй байгааб. Хурамхаанай лицейдэ һураха сагтаа тамирай талаар абьяас шүлһэтэй байжа, хатарха, гүйхэ, харайха, баскетбол, волейбол наадаха дуратайгша һэм.
- Ямар хуби заяагаар энэ зүжэгшэдэй студиин бүридэлдэ орообта?
- Хари, энэ студиин бүридэлдэ орохо тиимэ аза талаантай байшооб. Зүүн-Сибириин соёлой академиин хатарай таһагта һуража ябааб. Тиигээд манай Хурамхаанай аймагай захиргаанай соелой таһагые даагша Алтаргана наадамда хабаадуулха һанаатай, намайе Буряад драмын театрта ехэ хэрэгтэй мастер-классууд үнгэргэгдэхэнь, тэрээндэ ошожо хабаадыш гэжэ дурадхаһан байгаа. Би дуратайгаар ерэжэ хабаадааб. Тэрэ сагта театрай уран һайханай талаар хүтэлбэрилэгшэ ябаһан Сергей Бальжанов маанадта Санкт-Петербург хотоһоо зүжэгшэдэй дээдэ һургуулиин комисси ерэхэнь, тэндэ хаба хүсөө, азаяа туршагты гэжэ дурадхаа һэн.
- Ехээр айгаа һэн гүт?
- Балай ехээр айһан һабандаһанаа һанадаггүйб. Юундэб гэхэдэ, би тэрэ үедэ Зүүн-Сибириин соелой академиин хоёрдохи курсын оюутан байгаа ха юм бииб.
- Холын холо Питерта яажа түбхинөө һэмта?
- Уларилдань тааража ядаа һэмди. Эгээл түрүүн хоноходоо, унтаридаа ороходомнай шиигтэй байгаа һэн гээд һананаб, тиигэһээр дадашообди. Нарагүй байхадань, зүдэрүү байха, намартаа наранай гарахада гоё байдаг һэн.
- Түрүүшын лэ үдэрнүүдһээ актерско мастерство, зүжэгшын шадабарида һургажа эхилээ һэн гү?
- Тиигээ, память физических действий, сценэ дээрэ хүдэлхэ маяг, фехтовани, акробатика, вокал, гол сэдэбнай – зүжэгшын шадабари һааб даа.
- Мүнөө Танай зүжэгшын абдар гэхэдэ - дүшэ гаран рольнууд. Һүүлшын рольнуудтнай тушаа хөөрэлдэхэ дуран хүрэнэ. Саян Жамбаловай найруулан табиһан «Амиды бусаһанайш түлөө» гэһэн зүжэг соо Ухааханай дүрэ харуулжа наадаһан байнат. Дайнай һүүлээрхи буряад хүдөө нютагай байдал зураглаһан энэ зүжэг соо эхэнэрэй дүрэнүүд зандаа олон. Танай наадагша Ухааханай дүрэ гоёхон, дулаахан элшэ хүсэтэй дүрэ болоо, харагшадай анхарал татаа…
- Цырен-Дондог Хамаевай «Хэнзэ ногоон» гэһэн романаар табигдаһан энэ зүжэг соо механизатор басаган Ухааханай роль наадааб. Бүхы бүһэтэй зоной дайнай газар руу татагдахадань, фронтын ара талын ажал эхэнэр зоной мүр дээрэ унаа. Залуугаар хара ажал хэжэ эхилһэн Ухаахан трактор ябуулжа һураад, газар хахална, түмэр хүлэгэйнгөө эбдэрхэдэ, тэрэнээ заһаха гэжэ үүсхэл гаргадаг. Залуу байжа, эсээ сусаашье һаа, гол зоригоо алдадаггүй басаганай дүрэ харуулха зорилготой байгааб. Ухаахан хаана бии болоноб, тэндэ шог зугаатай, энеэдэ наадатай болодог. Хүн гээшэ хадаа гансал уйдажа байха аргагүй ха юм даа…
- Дайнһаа бусаһан, хүдэржэһэн Гонгорто багаһаа эльгэ нимгэтэй байжа, Ухааханай тэрэ мэдэрэлынь һалхинда үлеэлгэһэн гал мэтэ хүсэтэйгөөр бадарна, харин, тэрэ дураниинь харюугүй байшоо. Ехэ хайрламаар байдаг. Гонгорой дүрые Зорикто Цыбендоржиев ба Бата Шойнжонов наададаг. Хэр бэ Танай партнёрнууд?
- Зорикто намтай суг һураһан хүбүүн, олон зүжэгүүд соо хамта наадаһамди. Энэ зүжэг бэлдэжэ эхилхэдээ, гол сагаа Зориктотой наадаабди. Щукинэй нэрэмжэтэ дээдэ һургуулиие һая дүүргэһэн Бата репетицинүүдтээ ерэхэдээ, бүхы үгэнүүдээ яб таб сээжэлдэһэн ерэдэг байгаа. Харюусалга, эдэбхи ехэтэй зүжэгшэн болохо хаш гэжэ досоогоо бододог һэм. Партнер гээшэһээ олон юумэн дулдыдадаг, сэдьхэлэй харюу гэдэг мэдэрэл байха ёһотой. Бата тэрэ харюу, харилсаа һайнаар үзүүлдэг зүжэгшэн. Тиигэһээр Батамнай жэлээр сэрэгэй албанда татагдажа ошоходонь, Зориктотоёо хоюулаа наададаг байгаабди.
- Танай суг һураһан Ольга Ломбоева-Ранжиловагай пьесээр табигдаһан «ЭМГЭЭ» гэжэ зүжэг соо Та Паромщигай роль наадаат. Энэмнай ондоо замбиида байрладаг дүрэ болоно гү?
- Тиимэ, зүжэгэй гол герой болохо Басаган Эмгээгээ төөреэд, ондоо замбинууд соогуур аяншална ха юм. Энэ Паромщик хадаа шэдитэ нуурай харуулшан, тэрээн дээгүүр харгы харуулжа, үдэшэдэг эзэн гэхэ юм гү. Хорюултай энэ нуурта Басагаханай нагаса хэзээ нэгэтэ загаһа бариһаар, шэнгэжэ үхэһэн байгаа. Басаган энэ Загаһан эхэнэр хоёрой уулзалга миин бэшэ. Минии ойлгоходо, буряад хүнэй ажабайдалда ехэл удхатай юумэн харуулагдана. Нагасынгаа хэһэн үйлын үриие Басаган сагааруулжа, бузарлаад ябаһан нүгөөдэ нагасаяа абарна. Минии һанаанда ехэ тааруу дүрэ гэжэ олзуурханаб.
- «Үхэжэ ядашаһан король» гээшэ соо Хатан Мариягай роль наадахада ямар байгааб?
- Эжен Ионескын бэшэһэн пьесын һабагшаар, Беранже Хаан хоёр хатантай, залуу – Мария ба түрүүшэ хатаниинь – Маргарита. Мариягай дүрые Арюна Цыденоватай һэлгэжэ наадаабди, тиигээд Маргаритын ролиие – Росси гүрэнэй арадай зүжэгшэн Лариса Егорова ба Буряад Уласай арадай зүжэгшэн Надежда Мунконова гүйсэдхөө. Беранже Хаанай эдэ хоёр эхэнэрэйнь дунда атаа жүтөөн, урилдалга, залуу хатанайнь талаһаа дээрэлхүү зан, хүндэлхэгүйһөө байтагай доромжолол гаргалга. Теэд, түрүүшэ хатаниинь миин абталдахагүй, баһал хорон хэлэтэй, шанга голтой. Бэлдэлгын эхиндэ Лариса Ильиничнагай урдаһаа бэерхүү зан гаргажа байхада аягүй байгаа, харин уран найруулагша Олег Юмовай заабаряар, энэ роль ха юм бэ гэжэ зүб мэдэржэ, пьесын удха руу шэнгээ бэлэйб.
- Энэ арбан жэл соо хүдэлжэ байхадаа, тон ехээр ямар юумэндэ баярладаг гээшэбта?
- Суг һураһан нүхэдтэеэ «нэгэ тогоон соо бусалжа», хүгжэн ургахыень хаража байхадаа, ехээр урмашадагби. Жэлһээ жэлдэ, зүжэгһөө зүжэгтэ шадабарияа мүлижэ, гоё һайхан ажалнуудые харуулжа байхадань, хүхидэгби. Аха зүжэгшэдэй багаханшье һургаал заабари хэлэбэлынь, хадуудагби. Мүнөөдэр театргүй байжа шадахагүйб, хаана юу хэхэ байгаа гээшэбиб гэһэн асуудалда харюу үгэхэнь бэрхэ…
- Саг оложо энэ хөөрэлдөөндэ хабаадаһандатнай баяраа хүргэнэбди.
Автор: Намжилма Цыденова театрай уран зохёолой таһагай мэргэжэлтэн.